Intensief extra taalonderwijs voor high potentials: BSA Utrecht

Intensief extra taalonderwijs voor high potentials: BSA Utrecht

De Brede School Academie (BSA) is in 2010 van start gegaan in de Utrechtse wijk Overvecht, een wijk met veel achterstandsleerlingen. De scholen in deze wijk zijn sterk gericht op het tegengaan van onderwijsachterstanden, waarbij met name de laagpresterende leerlingen veel aandacht vragen. De BSA richt zich daarentegen op ‘de bovenlaag': ze biedt een ‘academische' leeromgeving aan leerlingen die voldoende capaciteiten bezitten voor havo of vwo, maar door taalachterstanden toch nog minder goed presteren dan ze eigenlijk zouden kunnen.

 

Voor wie?

De Brede School Academie Overvecht (BSA) is gericht op leerlingen met havo/vwo-potentie uit groep 6, 7 en 8, die gemotiveerd zijn om hard te werken. Een groep die veel capaciteiten bezit, maar belemmerd wordt door taalachterstand en in het reguliere onderwijs vaak net te weinig aandacht krijgt. Ook op enkele vo-scholen is een BSA, gericht op brugklasleerlingen die voldoen aan dit profiel.

 

Filmpje over de BSA Overvecht

 

 

Wat?

De BSA biedt een intensief naschools programma (tweemaal anderhalf uur per week) waarin vrij lezen, begrijpend lezen, woordenschatuitbreiding en kennis van de wereld centraal staan. Tegelijkertijd stimuleert de BSA een intellectuele cultuur van nieuwsgierigheid, plezier in leren en hoge eisen aan inzet en prestaties. Leerlingen worden op die manier voorbereid op onderwijs in de hoogste schooltypen.

 

Het centrale doel van de BSA is om ervoor te zorgen dat leerlingen met meer begrip teksten gaan lezen. Voor een voorspoedige schoolloopbaan is het cruciaal om teksten goed te kunnen begrijpen. Daarvoor hebben leerlingen een grote woordenschat nodig en veel kennis van de wereld. Ook helpt het als ze leesstrategieën kunnen toepassen, zoals voorspellen en de kern uit een tekst halen.

 

Al deze onderdelen krijgen aandacht in het BSA-programma dat onder begeleiding van externe taaldeskundigen is vormgegeven. Elk onderdeel van het curriculum is goed doordacht en onderbouwd. Aldus één van de docenten: ‘We hebben goed bij elk onderdeel stilgestaan. We doen hier niks zomaar.'  Er wordt gewerkt volgens een strak programma, met duidelijke kaders en concrete doelen. De invulling is daarbinnen wel deels vrij. Binnen het kader dat er ligt, ontwikkelen de leerkrachten elke week zelf de BSA-lessen. Zo zoeken zij wekelijks geschikte, actuele teksten, waaruit ze een aantal woorden halen om in de les expliciet te behandelen.

 

 

Het BSA-programma (per dag) op hoofdlijnen:

  • Leestafel
  • Agenda
  • Leesclub: praten over boeken
  • Woordenschat (semantiseren)
  • Kern: teksten lezen, informatie zoeken en verwerken
  • Woordenschat (consolideren)
  • Boeken ruilen
  • Terugblik

‘De kinderen zijn er altijd, hebben er altijd zin in, ze willen heel graag lezen en dingen leren. De leerlingen praten met elkaar over wat ze op het journaal zien en in de krant lezen. En gedragsproblemen zijn er niet. Hier focussen we echt anderhalf uur op de inhoud.' (BSA-docent, juni 2011)

 

Personeel

De BSA heeft niet alleen hoge verwachtingen van haar leerlingen, maar ook van het personeel. De docenten van de BSA zijn geselecteerd op kwaliteit, ervaring en ambitie. Ook wordt van hen verwacht dat zij het intellectuele klimaat van de BSA belichamen. Er is veel aandacht (en tijd!) voor de professionalisering van docenten. Zo functioneren de docenten op elke werkdag gezamenlijk in een kennisgemeenschap, een concept dat is ontwikkeld in samenwerking met bureau Oberon. Leidende gedachte is dat iedereen - leerlingen, docenten en leidinggevenden - actief deelneemt aan de BSA als academische gemeenschap. Voor de kennisgemeenschap won de BSA in 2012 de Jos van Kemenade Award.

 

 

Een bijzonder imago

Een belangrijke succesfactor van de BSA is het exclusieve imago. De boodschap is steeds: dit is bijzonder, dit is een grote kans, dit is het ‘Ajax' van het onderwijs, hier moet je bij zijn. Het gaat nu eens niet om achterstanden of problemen, maar om talenten en kansen. Er is daardoor veel animo voor de BSA en ouders en leerlingen blijven (ook na langere tijd) zeer betrokken en gemotiveerd. In de loop van de vier jaren zijn er vrijwel geen leerlingen uitgevallen en de opkomst op ouderavonden is vaak 100%. De locatieleider vertelt: "Hier is ‘de sleutel' gevonden om de ouders te bereiken. We dragen uit: dit is een topschool, voor toptalenten. Steeds wordt benadrukt dat de kinderen veel in hun mars hebben en dat we de ouders erbij nodig hebben. Daardoor blijft iedereen betrokken."

 

 

Filmpje over de kennisgemeenschap

 

 

Hoe verder? 

De BSA Utrecht heeft als 'OTV-pilot' gedraaid tussen 2009 en 2013. In een wat aangepaste vorm wordt de werkwijze daarna voortgezet en verspreid over meerdere wijken in de stad.

 

Meer weten?

Contact: Arjen Scholten (projectleider)

E-mail: arjen.overvecht@gmail.com

Telefoon: 06 51710632 

Meer informatie: